Mirjams ouders aan het hoofd van de tafel op hun bruiloft (5 november 1940).

Spoorlijn bij het vernietigingskamp Sobibor (na de oorlog).

Straatnaambord in Zwolle-Zuid.

Op 1 januari 1943 werd Mirjam Chaja van Zwaanenburgh in Zwolle geboren. Haar ouders woonden aan de Schoutenstraat 14, in de bovenwoning naast de synagoge. Mirjams vader Nathan (Nico) was in 1936 in Zwolle aangesteld tot godsdienstleraar en bestuurssecretaris bij de Joodse Gemeente. Mirjams moeder Jenny was één van de twaalf kinderen van opperrabbijn Samuel Juda Hirsch en zijn vrouw Betty Wormser.

Mirjams opa was in 1902 benoemd tot opperrabbijn van Overijssel. Hij was een gezien man in binnen- en buitenland en beijverde zich in de jaren ’30 voor de opvang van de Duits-Joodse vluchtelingen in Nederland. In augustus 1941, anderhalf jaar voordat Mirjam geboren werd, stierf hij een natuurlijke dood.

Toen Mirjam ter wereld kwam, waren de deportaties van de Joden al op gang gekomen. Bij de derde grote deportatie vanuit Zwolle in april 1943 werd het gezin eerst naar het concentratiekamp Vught, later naar het doorgangskamp Westerbork gebracht. Op 20 juli gingen zij op transport naar Sobibor samen met tien andere familieleden onder wie Mirjams grootmoeder Betty Wormser. Ook waren daar nog vijftien andere Joodse Zwollenaren bij. Zij allen werden bij aankomst op 23 juli 1943 in Sobibor vergast.

Mirjam was het jongste Holocaustslachtoffer uit Zwolle. Naar haar werd in de jaren ’80 van de 20ste eeuw een straat in Zwolle-Zuid vernoemd.

Copyright: Stichting Judaica Zwolle 2016